هزار پاها(کارگاه علوم )
هزار پاها:
هزارپايان شكل باريك ، دراز و بندبندي دارند و از طرف پشتي شكمي پهن ميباشند.
درسر يك جفت شاخك طويل با 12 بند يا بيش تر وجود دارد و يك جفت آرواره زيرين و دو
جفت ، آرواره زيرين نيز در سه آن ها يافت ميشود. بدن هزارپايان استوانهاي و مركب از
قطعههاي بسيار ميباشد و در ديواره بدن آنها رسوبات املاح آهكي وجود دارد اكثرا آنها
رنگ روشن دارند چشم هاي ساده دارند و شكم آن ها طويل بوده و دستگاهها و خون
و گوارش تا حدودي مانند صدپايان است. هزار پايان در جاهاي مرطوب و تاريك زير
سنگ ها يا داخل چوب هاي پوسيده زندگي ميكنند.
ساختمان بدن صدپايان
در گونههاي مختلف بدن از 15 تا 173 قطعه تشكيل ميشود. اولين قطعه داراي يك
جفت چنگال سم چهاربندي است داراي دو يا سه جفت غده بزاقي در دهانند و داراي
دو لوله مالپيگي طويل ميباشند كه عمل دفع مواد را دارد.
محل زندگي
صدپايان بيش تر در كشورهاي گرم زندگي ميكنند. روزها زير سنگ ها و چوب مخفي
ميشوند و شبها براي شكار كرم خاكي و حشرات به سرعت به اطراف ميروند.
گونههاي بزرگ ممكن است موشها را نيز شكار كنند. بطور كلي حيوانات شبانهاند. از
ترسييري Tertiary تا به حال وجود داشته و امروز نيز وجود دارند.
نحوه تغذيه
اين جانوران شكار را با زهر ناشي از مجراي چنگال سم ميكشند و با كمك آرواره
زيرين ميجوند.
نحوه توليد مثل
بعضي از صدپايان تخم گذارند و بقيه بچهزا هستند. بچه جانور به بالغ شباهت دارد و
داراي همان تعداد يا تعداد كم تري قطعه نسبت به بالغ
ها ميباشد و جنسها از هم جدا هستند.
انواع گونه
صدپايان شامل 1700 گونهاند. ژئوفيلوس (Geophilus) داراي بدني نازك و صاف است
93 تا 31 جفت پا دارد، ليتوبيوس (Lithobius) تا 30 ميليمتر بلندي ميرسد 15 جفت
پا دارد. اسكلوپاندرا (Scolopendra) تا 100 ميليمتر بلندي دارد و داراي 21 جفت پا
ميباشد. سرماتيافورسپس (Cermatia scutigera) يا صدپاي خانه تا 25 ميليمتر
بلندي ميرسد. 15 جفت پا دارا پاها و شاخك ها همگي دراز و باريك چشم هاي آنها
مركب است در ساختمان ها زندگي ميكند حركتي تند و سريع دارد و از حشرات تغذيه
ميكند.
آسيب رساني
بعضي گونههاي مناطق حاره به درازاي بيش از 10 تا 12 سانتي متر ميرسند و محل
گزش آن ها براي انسان بسيار دردناك و گاهي خطرناك است. صد پاهاي خانگي
كوچك و چابكند داراي 15 جفت پاي شكننده و درازند. اين جانوران حشرات را
نميخورند و براي انسان بيزيانند.
ساختمان قلب (گردش خون)
قلب در طول بدن امتداد داشته و از حفره دل پوشي احاطه شده است و در آن يك جفت
منفذ و سرخ رگهاي جانبي در هر قطعه ديده ميشود. در بعضي قطعهها سوراخهايي
وجود دارد كه به يك دسته باهم پيوسته لولههاي نايي متصل ميگردد.
ساختمان چشم
چشمهاي آنها ساده است.
عمل دفع
دارا دو لوله مالپيگي طويل ميباشند كه عمل دفع مواد را دارد.
ساختمان بدن هزارپايان
هزار پايان داراي بدني استوانهاي شكل و داراي قطعات زياد ميباشند و در ديواره بدن
آن ها داراي رسوبات آهكي است و رنگي روشن دارند.
ساختمان چشم
در سر ، دو دسته چشمهاي ساده ديده ميشود.
تعداد شاخك
در سر ، يك جفت شاخك كوتاه آرواره زيرين و زبرين ديده ميشود.
ساختمان سينه
سينه كوتاه است و مركب از چهار قطعه است و در هر يك ، يك جفت پا موجود است.
ساختمان شكم
شكم آنها طويل است و مركب از 20 تا 100 قطعه لولا ميباشد. كه در هر يكم دو جفت
منفذ تنفسي و عقدههاي عصبي وجود دارد و دو جفت پاي هفتبندي نيز مشاهده
ميشود.
دستگاه گردش خون
دستگاه هاي گردش خون و گوارش تا حدودي مانند صدپايان است تعداد ناي ها بسيار
است و از هم مجزا است و هر يك عبارت از كيسه است با انشعابات زياد كه به
سوراخي واقع در جلو هر پا متصل ميشود.
محل زندگي
هزار پايان در جاهاي مرطوب و تاريك ، زير سنگ ها يا داخل چوب هاي پوسيده زندگي
ميكنند و از نور ميگريزند. اين جانوران به آهستگي حركت و گردش ميكنند.
نحوه حركت
اين جانوران به آهستگي حركت و گردش ميكنند و بدنشان در حال حركت كشيده
است و با شاخك هاي خود مسير حركت را آزمايش ميكنند از حركت پاهاي متعددي
جانور يك رشته موج از عقب به جلو به چشم ميخورد.
نحوه تغذيه
غذاي اين جانوران از مواد گياهي خشك است ولي مواد جانوري را نيز ميخورند.
نحوه دفاع
بعضي گونهها به هنگام تحريك با چوب و يا شيئي ديگر به صورت مارپيچي پيچيده
ميشوند در برابر بعضي دشمنان سلاح هزارپايان غدههاي متعفني است كه مايع
بسيار بدبويي ترشح ميكند.
مشخصات نوزاد
نوزاد هزارپا پس از بيرون آمدن از تخم فقط شش قطعه و سه جفت بند دارد بقيه قطعه
در شش پوست اندازي متوالي در جريان رشد جلو قطعه مخرجي اضافه ميشود.
من یک معلمم.